Η ελίτ και οι χειρώνακτες

Όπως όλοι ξέρουμε, πρώτα χαράσσονται οι πολιτικές και μετά επιχειρείται η χειραγώγηση της κοινής γνώμης που θα τις καταστήσει αποδεκτές

Έτσι, βλέπουμε αυτόν τον καιρό το εξής:

Η κυβέρνηση «υποτάσσεται» σταδιακά, όπως και οι προηγούμενες, στις επιταγές του ΟΟΣΑ και της τρόικας για ένα ακόμα πιο ταξικό εκπαιδευτικό σύστημα, ένα σύστημα με το οποίο καταργείται σταδιακά η κοινωνική και ταξική κινητικότητα μέσω της εκπαίδευσης. Μια σειρά από  μέτρα οδηγούν έναν σημαντικό αριθμό μαθητών εκτός τυπικής εκπαίδευσης ενώ το νέο λύκειο θα είναι δύο ταχυτήτων, ένα που θα δίνει εθνικό απολυτήριο και ένα που θα οδηγεί σε ανώτερες σπουδές, για όλο και μικρότερο αριθμό μαθητών. Κι αν αυτό μοιάζει υπερβολική καταστροφολογία, ας σκεφτούμε απλώς λογικά τι μπορεί να σημαίνει «σχολείο προσαρμοσμένο στις ανάγκες της αγοράς» σε μια καταρρέουσα οικονομία: σημαίνει ένα σχολείο όσο το δυνατόν φθηνότερο, ένα σχολείο που θα παράγει πολλούς φθηνούς εργαζόμενους εξειδικευμένους αλλά όχι μορφωμένους. Και για τους εργαζόμενους αυτούς είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να καλλιεργηθεί εγκαίρως το να είναι συμβιβασμένοι με την εργασία για την οποία προορίζονται και να κατανοήσουν πως αυτή είναι η θέση τους στην κοινωνία, αυτή που υπαγορεύει η ταξική καταγωγή τους .

Έτσι, λοιπόν, πρώτα ενοχοποιήθηκε η ίδια η κοινωνική κινητικότητα. Η εγκατάλειψη της υπαίθρου, της χειρωνακτικής εργασίας, θεωρήθηκε, και εν μέρει σωστά, μια από τις αιτίες της «ελληνικής» κρίσης, η οποία σκόπιμα εξετάζεται ως ένα ιδιαίτερο φαινόμενο και όχι ως μέρος της παγκόσμιας κρίσης. Δεν φταίει δηλαδή ο καπιταλισμός, φταίει ότι ο αγρότης και ο εργάτης ονειρεύτηκαν για το παιδί τους, το οποίο είχε μια έφεση στα γράμματα, μια «καλύτερη ζωή» από την δική τους. Σαν να μην είναι δηλαδή φυσιολογικό και αυτονόητο αλλά και κινητήρια δύναμη της κοινωνικής εξέλιξης, να θέλει ένας άνθρωπος να ανοίξει τους ορίζοντές του, να καλλιεργήσει το πνεύμα του, να βγάλει χρήματα από την εργασία του, να εξασφαλίσει για τον εαυτό του και την οικογένειά του μια άνετη διαβίωση. Σαν να φταίει ο γιος του αγρότη για την παρακμή τις ελληνικής γεωργίας και όχι οι ευρωπαϊκές πολιτικές και η επαίσχυντη λογική των επιδοτήσεων.

Κι αφού ενοχοποιήσανε τις σπουδές των φτωχών, περάσανε σε επόμενο στάδιο: εξαίρουν τώρα τον χειρώνακτα ως στυλοβάτη της κοινωνίας. Και λένε πως αν ο χειρώνακτας είναι καλός στη δουλειά του, αν επιπλέον είναι ευγενής και καθαρός και δεν προσβάλλει την αισθητική της ελίτ, αν είναι υπάκουος και γνωρίζει την θέση του, τότε η ελίτ θα αναγνωρίσει την αξία του και θα τον ανταμείψει με τον σεβασμό της, με την στοργή της, με μία θέση στην οικογένειά της – την θέση του υπηρετικού προσωπικού.

Όπως η οικογένεια Μητσοτάκη αγάπησε την φιλιππινέζα της σύμφωνα με το άρθρο της Π.Ραγκούση η οποία θεωρεί πως  «η κυρία από τη Νοτιοανατολική Ασία στην πρώτη σειρά των συγγενών, κατά τη διάρκεια της ταφής» (του επίτιμου), «υπενθυμίζει τις βασικές αξίες του αστικού πολιτισμού», του οποίου φορείς είναι βεβαίως τα μέλη της οικογένειας και όχι η ίδια.

Η όπως ο Σ.Ξενάκης της Καθημερινής που εντυπωσιάζεται από έναν πακιστανό ρακοσυλλέκτη που «είναι αξιοπρεπέστατα ντυμένος με παντελόνι και πουκάμισο. Φοράει πεντακάθαρα παπούτσια» και κάνει με τόση προσοχή της εργασία του που ο συντάκτης αναφωνεί: «Νιώθω εκστασιασμένος. Το απόλαυσα, αλλά θέλω κι άλλο… Ο τύπος κάνει τη συγκεκριμένη δουλειά σαν να ήταν η σημαντικότερη στον κόσμο. Τη λατρεύει κυριολεκτικά, γι’ αυτό και την κάνει τόσο κορυφαία. Σχεδόν τέλεια. Ο Πακιστανός έχει κλέψει την καρδιά μου.» Με όλον αυτό τον ενθουσιασμό θα έλεγε κανείς πως ένα τέτοιο μέλλον ονειρεύεται ο κύριος Ξενάκης για το παιδί του αν έχει. Λέτε; Το αποκλείω. Όπως αποκλείω να ονειρεύεται μια θέση στην ψαραγορά, ένα ακόμα επάγγελμα που κέρδισε τον θαυμασμό του σε άλλο άρθρο.

Κι ενώ τα τρία αυτά άρθρα δημοσιεύονται μέσα σε ένα διάστημα 10 ημερών έρχονται προς επίρρωση και τα δύο θέματα έκθεσης των πανελλαδικών. Στο κείμενο που έπεσε στα ΕΠΑΛ, σε παιδιά δηλαδή που κατά 99% δεν θα σπουδάσουν στα ΑΕΙ, περιλαμβάνεται το απόσπασμα: «Τα ίδια θα σου έλεγα και για την εργασία σου. Να είσαι ειλικρινής και ευθύς σε κάθε δουλειά που θα αναλάβεις∙ να την τιμάς πρώτα-πρώτα εσύ ο ίδιος∙ να πασχίζεις να την κάνεις σωστά και όσο μπορείς καλύτερα, με φροντίδα και με μεράκι. Να είσαι αυτό που είσαι∙ τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο. Άκουσέ με∙ ένας άξιος μαραγκός που κατέχει καλά τη δουλειά του και πιστεύει σ’ αυτήν είναι πολύ πιο ολοκληρωμένος και αξιοσέβαστος άνθρωπος από έναν κακό επιστήμονα»*. Βέβαια, ένας άξιος μαραγκός ίσως είναι λόγο κατώτερος από έναν άξιο επιστήμονα. Ακόμα κι αν βγάζει περισσότερα λεφτά. Αλλά κάποιος πρέπει να φτιάχνει και τα έπιπλα. Για να έχει έπιπλα και ο επιστήμονας. Ο οποίος επιστήμονας, σύμφωνα με το θέμα που έπεσε στα γενικά λύκεια, πρέπει να έχει τα ηθικά εφόδια για να αντιμετωπίσει τα σημαντικότερα σύγχρονα προβλήματα.

Γιατί, να μην ξεχνάμε ότι, και ο επιστήμονας, ο απόφοιτος του δημόσιου πανεπιστημίου, προορίζεται να υπηρετήσει κι αυτός, αν και με καλύτερους όρους, την ελίτ. Ίσως ακόμα και γράφοντας άρθρα στο protagon και την Καθημερινή.

*update: Στο αυθεντικό κείμενο του Γ.Θεοτοκά, ένας γονιός συμβουλεύει, μεταξύ άλλων το παιδί του πως «ένας άξιος μαραγκός που κατέχει καλά τη δουλειά του και πιστεύει σ’ αυτήν είναι πολύ πιο ολοκληρωμένος και αξιοσέβαστος άνθρωπος από έναν κούφο πρύτανη ή έναν κακό πρωθυπουργό». Στο κείμενο που εδόθη στους υποψηφίους, το «έναν κούφο πρύτανη ή έναν κακό πρωθυπουργό» άλλαξαν σε «έναν κακό επιστήμονα» (πηγή) Δηλαδή, το κείμενο του Θεοτοκά δεν αντιπαραθέτει έναν καλό τεχνίτη με έναν κακό επιστήμονα, αλλά έναν έντιμο εργαζόμενο με μια σάπια εξουσία (όπως σχολίασε ο Γ.Αλεξάτος στο facebook)

Κάλεσμα

Κάλεσμα για Μετωπική Συνεργασία για την ΑΝΑΤΡΟΠΗ

Γ΄ΕΛΜΕ Αθήνας

Φίλες και φίλοι
Οι φετινές εκλογές στην ΕΛΜΕ μας είναι κρίσιμες γιατί βρισκόμαστε μπροστά στην ανάγκη να απαντήσουμε ξανά στις επιθέσεις που διαλύουν το δημόσιο σχολείο και τα εργασιακά μας δικαιώματα. Μονάχα που αυτήν την επίθεση την υλοποιεί πλέον η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
Πρόκειται για μια επίθεση συνολική με προοπτική το ακόμη μεγαλύτερο ρήμαγμα των δημόσιων σχολείων. Χωρίς χρηματοδότηση και χωρίς μόνιμους εκπαιδευτικούς. Με συναδέλφους με τσακισμένα εργασιακά δικαιώματα, με αξιολόγηση, αλλά χωρίς πρόσθετη διδακτική στήριξη, βιβλιοθήκες, γραμματείς, φύλακες, κλπ.
O στόχος σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του ΟΟΣΑ είναι Ένα φθηνό, «πειθαρχημένο» και ταξικό σχολείο που δεν θα παρέχει ουσιαστική μόρφωση και παιδεία, αλλά κατάρτιση και δεξιότητες και που δεν θα παράγει ολοκληρωμένους πολίτες αλλά ευέλικτους εργαζόμενους με μισθούς πείνας.
Ο νέος υπουργός Παιδείας κ. Γαβρόγλου παραδέχθηκε ότι η υλοποίηση των επιταγών της Ε.Ε. και του ΔΝΤ αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την χρηματοδότηση της εκπαίδευσης. Με τις προγραμματικές του δηλώσεις έβαλε τις άμεσες προτεραιότητές του και επιβεβαίωσε τις ήδη προαναγγελθείσες αλλαγές, ακολουθώντας πιστά τις «βέλτιστες πρακτικές» του ΟΟΣΑ και του μνημονίου: «ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ – ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ – ΝΕΟ ΛΥΚΕΙΟ». Όλα όσα καταφέραμε να παγώσουμε με τους αγώνες μας το προηγούμενο διάστημα επανέρχονται…
Την ίδια στιγμή κρατικός προϋπολογισμός για το 2017 προβλέπει να μειωθούν οι κοινωνικές δαπάνες πάνω από 1,3 δισ., και συγχρόνως νέους φόρους 2,5 δισ. Μετά τις περικοπές στις συντάξεις με το Ασφαλιστικό Κατρούγκαλου επιδιώκουν νέες περικοπές. Νέα επιδρομή στα κοινωνικά επιδόματα, στους μισθούς και στις συντάξεις. Επιταχύνουνε τις ιδιωτικοποιήσεις και προχωράνε σε χτύπημα στις εργασιακές σχέσεις και στον συνδικαλισμό. Με όλα αυτά ο «βραχνάς» του χρέους θα
αυξάνεται. Οι τυμπανοκρουσίες της κυβέρνηση, για πλεονάσματα και επιστροφή στην ανάπτυξη δεν μπορούνε να μεταβάλουν την άθλια πραγματικότητα για τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζόμενων.
Τώρα είναι η στιγμή της ανασυγκρότησης και της επανεκκίνησης. Η κοινωνία βράζει, ο θυμός υποβόσκει και είναι αναγκαία η συλλογική έκφραση των διεκδικήσεών μας.
Η οργή και η διάθεση για αγώνα από τη μεριά των εργαζόμενων υπάρχει. Το έδειξαν τα απεργιακά καραβάνια των υγειονομικών, οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων στα ΜΜΕ, οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων στην ΕΥΔΑΠ, η απεργία των ναυτεργατών που νίκησε πριν λίγες μέρες. Το έδειξε η απεργία στις 8 Δεκέμβρη, όπου παρόλο που υπονομεύτηκε από τις συνδικαλιστικές ηγεσίες χιλιάδες εργαζόμενοι βγήκαν στους δρόμους για να συγκρουστούν με την πολιτική των μνημονίων.
Ο αγώνας μας δεν είναι αποσπασματικός και συντεχνιακός, είναι αυτονόητα συνδεδεμένος με όλα τα εργατικά κομμάτια που συγκρούονται με την πολιτική των μνημονίων, και με τη διεκδίκηση της ανατροπής του αντιλαϊκού «μονόδρομου» εξυπηρέτησης των ξένων και ντόπιων συμφερόντων, με μια συνολική αλλαγή πολιτικής υπέρ των λαϊκών στρωμάτων, με μια πολιτική ρήξης. Συνδέεται με τον αγώνα για τις λαϊκές ελευθερίες και τα δημοκρατικά δικαιώματα, τον αγώνα για την αντιμετώπιση της ακροδεξιάς φασιστικής και ρατσιστικής απειλής. Απέναντι στους συμβιβασμούς της κυβέρνησης, προβάλει η ανάγκη για τη διαγραφή του χρέους. Να μην αποπληρώνουμε δις. ευρώ κάθε χρόνο για να γεμίζουν τα σεντούκια των τραπεζιτών. Να συγκρουστούμε με το Ευρώ και την Ε.Ε. Να κρατικοποιηθούν οι τράπεζες και οι μεγάλες επιχειρήσεις με εργατικό και λαϊκό έλεγχο.

Θέλουμε ένα σχολείο που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες, που θα αγκαλιάζει όλα τα παιδιά, χωρίς ταξικές διακρίσεις και αποκλεισμούς. Θέλουμε ένα σχολείο που θα στοχεύει στην ουσιαστική γνώση, στην κριτική σκέψη και στη δημιουργική αμφισβήτηση. Θέλουμε ένα σχολείο που θα συνδυάζει αρμονικά την καλλιέργεια του πνεύματος και του σώματος, θα αναζητά την ομορφιά της τέχνης και θα δημιουργεί πολίτες με οικολογική και κοινωνική ευαισθησία, που θα αγωνίζονται για την ειρήνη, την κοινωνική ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη. Το σχολείο που θέλουμε χρειάζεται:

• Γενναία κρατική χρηματοδότηση / Να είναι ενιαίο δωδεκάχρονο με δίχρονη υποχρεωτική προσχολική εκπαίδευση.
• Αναβάθμιση Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. / Μισθό αξιοπρεπή για ζωή αξιοβίωτη και ανατροπή των αντιασφαλιστικών νόμων και ρυθμίσεων.
  Διορισμούς μόνιμων εκπαιδευτικών για την κάλυψη όλων των πραγματικών κενών με οργανικές θέσεις για όλους τους εκπαιδευτικούς.
• Νέα αναλυτικά προγράμματα και βιβλία.

Υπάρχουν χιλιάδες αγωνιστές που αρνούνται να υποταχθούν στην ΤΙΝΑ (There Is No Alternative), και διεκδικούν ενωτικά να συσπειρωθεί το αγωνιστικό κομμάτι που θα αλλάξει αυτήν την πραγματικότητα τόσο στην εκπαίδευση όσο και σε όλη την κοινωνία.
Σε αυτήν την ενωτική προσπάθεια σε καλούμε να συστρατευτούμε και να δώσουμε όλοι μαζί συλλογικά και οργανωμένα αυτόν τον αγώνα.

ΚΑΛΟΥΜΕ ΣΕ ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
ΠΕΜΠΤΗ 22/12/16 ΚΑΙ ΩΡΑ 7:00ΜΜ
ΣΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΜΕ (ΤΑΥΓΕΤΟΥ 60)

«παίρνεις την αλήθεια μου και μου την κάνεις λιώμα»*

Τα προηγούμενα χρόνια αγωνιστήκαμε ενάντια στις μνημονιακές κυβερνήσεις και ενάντια στην επέλαση του νεοφιλελευθερισμού. Αγωνιστήκαμε για δικαιοσύνη, δημοκρατία, λαϊκή και εθνική κυριαρχία. Φάγαμε δακρυγόνα, πολλά δακρυγόνα, τσακίσαμε τα πόδια και τη μέση μας σε πορείες και διαδηλώσεις, περάσαμε μερόνυχτα στο Σύνταγμα.

Τα προηγούμενα χρόνια αγωνιστήκαμε ενάντια στο νέο σχολείο της Διαμαντοπούλου, στο «πρώτα ο μαθητής» του Αρβανιτόπουλου, σε μετρα που  πίσω από τα ωραία λόγια των «αναγκαίων μεταρρυθμίσεων» έκρυβαν, συγχωνεύσεις- καταργήσεις  σχολείων, εξοικονόμηση πόρων, απολύσεις εκπαιδευτικών, ενίσχυση του ταξικού χαρακτήρα του σχολείου και αύξηση της μαθητικής διαρροής.

Τα προηγούμενα χρόνια, προκειμένου να στηρίξουμε την λαϊκή οικογένεια, την δική μας οικογένεια, αλλά και να κρατήσουμε ακμαίο ηθικό, να μην αφεθούμε στην απόγνωση, να δημιουργήσουμε τους όρους της αντίστασής μας , να συνυπάρξουμε σε συλλογικότητες και να στηρίξουμε ο ένας τον άλλον, δημιουργήσαμε δομές αλληλεγγύης και κοινωνικά φροντιστήρια

Με όλους αυτούς τους τρόπους στηρίξαμε και δυναμώσαμε ένα κόμμα που είχε τότε την παρρησία να πει πως υπάρχει άλλη λύση και να διεκδικήσει την εξουσία, ένα αριστερό κόμμα, το ΣΥΡΙΖΑ, και το οδηγήσαμε σε εκλογική νίκη και δημιουργία κυβέρνησης.

Σήμερα, η κυβέρνηση αυτή και το κόμμα αυτό, έχοντας απαλλαγεί από τα κομμάτια τους εκείνα που επέμειναν πως η άλλη λύση υπάρχει και αρνήθηκαν να συνθηκολογήσουν (το τι έκαναν αυτά τα κομμάτια είναι μια άλλη μεγάλη συζήτηση) όχι απλά εφαρμόζει τις πολιτικές ενάντια στις οποίες αγωνιστήκαμε, αλλά το κάνει στο όνομα της αριστεράς και στο όνομα των αγώνων μας.  Διασύροντας και την αριστερά και τους αγώνες μας.

σαν τον σοσιαλισμό που σε βολεύει

Ο Ιωάννης Παντής , Γ.Γ. του Υπ.Παιδείας, στις 25/10/16, καλεσμένος σε τηλεοπτική εκπομπή αναγγέλλει την έναρξη της ενισχυτικής διδασκαλίας για το γυμνάσιο, και σε ερώτηση της δημοσιογράφου για το αν θα υπάρξει κάτι και στο λύκειο απαντάει ότι «για το λύκειο όπως ξέρετε υπάρχουν και τα κοινωνικά φροντιστήρια, υπάρχει ένα σύστημα υποστηρικτικό».

Αυτά τα λόγια με σφίξανε σαν πένσα

Το υπόμνημα της επιτροπής Λιάκου για την εκπαίδευση αποτελεί μια νέα συσκευασία των προτάσεων των προηγούμενων κυβερνήσεων μαζί με ένα πρόγραμμα που αποτελεί αντιγραφή του διεθνούς Μπακαλορεά (IB), και  επαναφέρει όλα όσα ήταν «κόκκινα πανιά»  για το εκπαιδευτικό κίνημα επενδεδυμένα όμως με αριστερή ρητορεία και μεγαλοστομίες

Ο πρώτος προβοκάτορας απ’ όλους στη ζωή μου
είναι η αφεντιά σου που αντιγράφει την φωνή μου

Στη σελ. 7, για παράδειγμα, παρατίθεται κι ένα απόσπασμα του Α. Ελεφάντη για την παιδεία: «Είναι το κοινό ταμείο του πολιτισμού μας από το οποίο ο οιοσδήποτε πρέπει να έχει τη δυνατότητα να εκταμιεύει τα αγαθά της αποθησαυρισμένης ευαισθησίας και της συσσωρευμένης γνώσης».

Παρά το ότι ακόμα και η συνδικαλιστική παράταξη που πρόσκειται στο κυβερνών κόμμα και πλειοψηφεί στην ΟΛΜΕ καταδικάζει το υπόμνημα, κάποιες από τις προτάσεις του εχουν ήδη μπει σε φάσεις υλοποίησης και ο αρμόδιος υπουργός κύριος Φιλης εμφανίζεται να στηρίζει το υπόμνημα. Ωστόσο, ακόμα κι αν η (ισχνή, άλλωστε) αντίδραση των συνδικαλιστικών οργάνων των εκπαιδευτικών πετύχει μια κάποια αναδίπλωση, τα μέτρα του υπομνήματος Λιάκου θα επανέλθουν και θα επανέλθουν με διάφορες συσκευασίες μέχρι τελικά να περάσουν, αφού αποτελούν δεσμεύσεις των κυβερνήσεων προς τους δανειστές.

Μεταξύ άλλων, στη σελ 34 το υπόμνημα λέει: «Η θέσπιση κινήτρων θα έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην κάμψη των αντιστάσεων. Εναλλακτικά θα στρατολογηθεί νέο δυναμικό – απόφοιτοι των πανεπιστημίων κατά την τελευταία πενταετία, με φρέσκιες γνώσεις, όρεξη για δουλειά και δυνατότητα διαμόρφωσης νέων επαγγελματικών συνηθειών»

χαμογελούσε,ναι, γιατί να σκοτιστεί

Εμάς, λοιπόν, που στηρίξαμε και βάλαμε πλάτη τα προηγούμενα χρόνια για να φτάσετε να κυβερνάτε, εμάς που την αντίστασή μας θέλετε τωρα  να κάμψετε, εμάς που παίρνετε την αλήθεια μας και μας την κάνετε λιώμα, μας χρωστάτε τουλάχιστον αυτό: να λέτε τα πράγματα με το όνομά τους. Να λέτε πως οι μεταρρυθμίσεις σας είναι νεοφιλελεύθερες. Να λέτε πως δεν έχετε άλλη επιλογή από το να τις εφαρμόσετε γιατι τις έχετε ήδη υπογράψει και γιατι «δεν υπάρχει άλλη λύση». Να λέτε πως απώτερος στόχος των μεταρρυθμίσεων είναι η εξοικονόμηση πόρων αλλά – και αυτό είναι το πιο σημαντικό και το πιο σκληρό – η δημιουργία μιας γενιάς αποφοίτων γυμανσίου με χαμηλές προσδοκίες, μιας γενιάς πρόθυμων ανειδίκευτων εργαζόμενων για την επισφαλή και κακοπληρωμένη εργασία του νέου κατώτατου μισθού. Να μην στολίζετε αυτή την αγριότητα με ωραία λόγια, με τα δικά μας λόγια.

 απ’ το πόδι με τραβάς βαθιά μέσα στο χώμα

Δεν περιμένουμε βεβαια να το κάνετε. Αλλά, μ’ εμάς, δεν θα ξεμπερδέψετε τόσο εύκολα. Γιατί εμείς δεν αποδεχόμαστε τον δρόμο που διαλέξατε ως μονόδρομο και είμαστε αποφασισμένοι/ες να μη σας αφήσουμε να δρομολογήσετε τον εξανδραποδισμό μας.

Εκείνο που υψώνεται και σε εκμηδενίζει
είναι της καρδούλας μου το φως που ξεχειλίζει

Γιωργία Βαλωμένου, ΠΕ12.02

(υποψήφια με την  Αγωνιστική Ριζοσπαστική ΕΝΟΤΗΤΑ)

*ο τίτλος είναι στίχος από το τραγούδι του Δ.Σαββόπουλου «Πολιτευτής» Άλμπουμ Ρεζέρβα (1979). Από το ίδιο τραγούδι προέρχονται και οι άλλοι στίχοι που είναι γραμμένοι με italic στο κείμενο. Η χρήση του στίχου του τίτλου είναι κλεμμένη από τον σύντροφο δάσκαλο Γιώργο Παζάλο.

 

Αρχαία και νέα ελληνικά: εννιά παρατηρήσεις και μια πρόταση

Σελιδοδείκτης για την εκπαίδευση και την κοινωνία

Του Λαέρτη Τανακίδη*

Α. Η γνωση του αρχαιου ελληνικου κοσμου ειναι χρησιμη για τον νεοελληνα. Αλλα αυτο δε σημαινει ΟΥΤΕ οτι πρεπει να εξιδανικευεται και να απολυτοποιειται η αξια του ΟΥΤΕ οτι η επαφη με αυτον πρεπει να γινεται απο το πρωτοτυπο των αρχαιων κειμενων. Οι μαθητες που διδαχτηκαν τα αρχαια ελληνικα απο μεταφραση γνωριζουν συνηθως για αυτους πολυ περισσοτερα απο οσα οι παλιοτεροι που τους διδασκονταν απο το πρωτοτυπο επι 8 ωρες την εβδομαδα για εξι χρονια. Αυτο που εμενε στο τελος ηταν μερικα ρητα και σπαραγματα απο καποια κειμενα και οχι η γνωση του πως σκεφτονταν οι αρχαιοι, πως αξιολογουσαν τα πραγματα και πως οργανωναν τη ζωη τους,

Β.Η αρχαια ελληνικη γλωσσα ειναι σπουδαια. Ακουγονται ομως διαφορες υπερβολες : Οτι

Δεν ειναι διαπιστωμενο οτι η μελετη και η γνωση των προηγουμενων φασεων μιας γλωσσας οδηγει αναγκαστικα στην καλυτερη χρηση της.

ειναι γλωσσα-προτυπο, οτι οι αρχαιοι ανεπτυξαν τον πολιτισμο τους…

Δείτε την αρχική δημοσίευση 1.091 επιπλέον λέξεις

Το ψευδοδίλημμα της διδασκαλίας των Αρχαίων από πρωτότυπο

Συντάκτης: Μαριάννα Πρωτονοταρίου* πηγή: ΕφΣυν

Η πρόταση των 132 πανεπιστημιακών για την κατάργηση των Αρχαίων από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο με ταυτόχρονη ενίσχυση της νεοελληνικής γλώσσας έχει ανοίξει έναν έντονο διάλογο ανάμεσα σε άτομα και φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Η αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει ανάμεσα στους θεματοφύλακες της αρχαιομάθειας και τους υποστηρικτές των Αρχαίων από μετάφραση επαναφέρει τη γνωστή διαμάχη του ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ, με τα γνωστά πολιτικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά.

Κατάλοιπό της εξάλλου ήταν και η μέχρι τώρα 3ωρη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών και η 2ωρη της Νεοελληνικής Γλώσσας.

Διαβάζοντας προσεκτικά τις ανακοινώσεις και τα ψηφίσματα, ο καλόπιστος αναγνώστης παρατηρεί ότι κανείς από τους ανήκοντες στις αντιπαρατιθέμενες ομάδες –ούτε και η γράφουσα– δεν αμφισβήτησε την αξία και τη διαχρονικότητα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, τη διεθνή επίδρασή του και την αναγκαιότητα να γίνουν οι μαθητές κοινωνοί του ανθρωπιστικού πνεύματος και των αξιών του.

Κανείς δεν προτείνει επίσης τη συνολική κατάργηση της διδασκαλίας των Αρχαίων στο Γυμνάσιο (διδάσκονται 2 ώρες από μετάφραση σε όλες τις τάξεις) ή την κατάργηση των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο στο Λύκειο.

Το επίμαχο ερώτημα είναι αν στο Γυμνάσιο τα αρχαία κείμενα θα διδάσκονται με όργανο την αρχαία γλώσσα ή τη νεοελληνική.

Αυτό το ερώτημα, όμως, εντέχνως το αποσιωπούν οι υποστηρικτές της μιας πλευράς.

Επιμένουν σε γενικεύσεις για τη σημασία των αρχαίων κειμένων (που ουδείς αμφισβητεί) και σε ιδεοληψίες που συχνά αγγίζουν τα όρια του εθνικισμού, αναπαράγοντας λογικές που οι φιλόλογοι περιγράφουν ως «προγονοπληξία» όταν εξηγούν στους μαθητές και στις μαθήτριές τους την έννοια της Παράδοσης και την άγονη προσκόλληση σε αυτήν.

Με αυτόν τον τρόπο συσκοτίζεται η πραγματικότητα και δημιουργείται η ψευδής εντύπωση ότι «διώκονται τα Αρχαία Ελληνικά στο Γυμνάσιο».

Στα δεκάδες άρθρα και τα ψηφίσματα δεν υπάρχουν αναφορές σε επιστημονικές έρευνες και αξιόπιστα τεκμήρια, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει επίσης –εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων– η διάθεση για έναν προβληματισμό που να αφορά τις πραγματικές μορφωτικές ανάγκες των σημερινών μαθητών/τριών και την αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης.

Και ποιότητα δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς την ουσιαστική κατάκτηση της μητρικής γλώσσας, όπως έχει αποδειχτεί από πλήθος επιστημονικές έρευνες.

Το ουσιαστικό ζητούμενο επομένως είναι: Με ποιον τρόπο οι αξίες του αρχαιοελληνικού πολιτισμού αλλά και τα ευρύτερα πολιτιστικά αγαθά θα κατανοηθούν και θα γίνουν κτήμα των νεότερων, βελτιώνοντας παράλληλα το γλωσσικό επίπεδο της μητρικής τους γλώσσας, δηλαδή της νεοελληνικής;

Τα συμπεράσματα μιας σημαντικής συγκριτικής μελέτης (1971-1987) του Χ. Φράγκου και του Πανεπιστημίου Θεσ/νίκης (δείγμα 885 μαθητές που διδάχτηκαν 8ωρες εβδομαδιαία τα Αρχαία από το πρωτότυπο μέχρι το 1971 στις 3 πρώτες τάξεις του τότε Γυμνασίου και 500 μαθητές που το 1987 είχαν ήδη διδαχτεί τα Αρχαία μόνο από μετάφραση στις ίδιες τάξεις και στην ίδια γεωγραφική περιοχή) έδειξαν ότι η διδασκαλία από μετάφραση βελτιώνει τον γλωσσικό κώδικα και λειτουργεί ενισχυτικά στην καλύτερη κατάκτηση της μητρικής γλώσσας και τεκμηρίωσαν την άποψη ότι δεν θα έπρεπε για κανένα λόγο να επανέλθουν τα Αρχαία από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο. Στην ίδια έρευνα καταρρίφθηκε επίσης ο μύθος της γνωστής «λεξιπενίας», όπως και αρκετά στερεότυπα για τη «μαγική» επενέργεια της αρχαίας γλώσσας στο γλωσσικό επίπεδο των μαθητών/τριών.

Οταν το 1993 η τότε κυβέρνηση, με κριτήριο αυθαίρετες ιδεολογικές παραδοχές, θέλησε να επαναφέρει τα Αρχαία από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο, σύσσωμη σχεδόν η εκπαιδευτική και η πανεπιστημιακή κοινότητα κατήγγειλε αυτή την ενέργεια (από την πλούσια αρθρογραφία στις εφημερίδες της εποχής, ενδεικτικά αναφέρονται: Χ. Φράγκος, Φ.Ι. Κακριδής, Δ.Ν. Μαρωνίτης, Ε. Κριαράς, Φ.Κ. Βώρος, Α. Φραγκουδάκη).

Η επαναφορά των Αρχαίων καταγγέλθηκε επίσης από το 6ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο της ΟΛΜΕ (1993) με βασικό επιχείρημα την έλλειψη επιστημονικής και παιδαγωγικής τεκμηρίωσης.

Πράγματι, τα Αρχαία από το πρωτότυπο διδάχτηκαν πειραματικά για έναν χρόνο στην Α΄ Γυμνασίου (1992-93) και το προαποφασισμένο αποτέλεσμα κρίθηκε «επιτυχές» (υπ. Παιδείας Σουφλιάς, πρ. Π.Ι. Μπαμπινιώτης), πριν ακόμη ολοκληρωθούν η σχολική χρονιά και η «έρευνα» του Π.Ι. (ερωτηματολόγιο με ερωτήματα όπως: «Σου άρεσαν τα Αρχαία που διδάχτηκες;»).

Με αυτή την αντιεπιστημονική μεθόδευση, τα Αρχαία από πρωτότυπο επεκτάθηκαν ώς το 1995 σε όλες τις τάξεις του Γυμνασίου.

Στα 23 χρόνια που ακολούθησαν, τα γνωστικά ή γλωσσικά αποτελέσματα αυτού του εγχειρήματος στους μαθητές/τριες από ποιον πανεπιστημιακό ή άλλο φορέα αξιολογήθηκαν, με ποια ορθολογικά επιστημονικά εργαλεία και πότε;

Υπάρχει μία έρευνα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (2007), αλλά αφορά 350 φιλολόγους (δείγμα ελεγχόμενο για την τυχαιότητά του), με ερωτήματα στοχευμένα (π.χ. «Θα θεωρούσατε έλλειμμα παιδείας αν οι μαθητές τελείωναν το Γυμνάσιο χωρίς να έρθουν καθόλου σε επαφή με την αρχαία ελληνική γλώσσα;»), με προφανείς απαντήσεις (το 96% των φιλολόγων απάντησε «αρκετά έως πολύ» σε αυτή την ερώτηση) και αντίστοιχα μεροληπτικά συμπεράσματα, που αναφέρονταν και στους μαθητές/τριες, που δεν αποτελούσαν όμως δείγμα της έρευνας.

Το 2009 μάλιστα, το Π.Ι. δεν έδωσε άδεια σε μεταπτυχιακούς φοιτητές/τριες (ΑΠΘ Μ. Κελπανίδης) για έρευνα σε μαθητές/τριες, φοβούμενο ίσως ότι τα δεδομένα της θα είναι απορριπτικά για το αρχαιοκεντρικό δόγμα («οι μαθητές δεν έχουν την ωριμότητα και δεν είναι σε θέση να απαντήσουν» ήταν το πρόσχημα).

Ο Μ. Κελπανίδης πραγματοποίησε τελικά έρευνα σε τυχαίο δείγμα 424 φιλολόγων.

Στα συμπεράσματα αναφέρεται ότι: το 67% δεν ήταν ικανοποιημένοι/ες από τον τρόπο διεξαγωγής του μαθήματος των Αρχαίων και για το 82,3% «η βελτίωση της ικανότητας να χειρίζονται οι μαθητές τους τη Νέα Ελληνική απαιτεί περισσότερες ώρες Νέων Ελληνικών και όχι Αρχαίων» (αύξηση ωρών Αρχαίων πρότεινε το 17% του δείγματος).

Η αποτυχία του αρχαιοκεντρικού προγράμματος και η δυσφορία μαθητών και εκπ/κών αποτυπώθηκαν έκτοτε ερευνητικά (π.χ. Μ. Κοξαράκη), πράγμα για το οποίο προφανώς δεν ευθύνεται η αρχαία γλώσσα (ενδεικτικές αιτίες: αποσπασματικά κείμενα, ακατάλληλα βιβλία-αναλυτικά, μηχανιστική απομνημόνευση γραμματικών και συντακτικών κανόνων κ.ά.).

Στο συμπέρασμα στο οποίο συγκλίνουν τα παραπάνω δεδομένα, ότι δηλαδή στο Γυμνάσιο η διδασκαλία των Αρχαίων χρειάζεται να γίνεται από μετάφραση, πρέπει να επισημανθεί η αναγκαιότητα της αλλαγής αναλυτικών προγραμμάτων και βιβλίων, με επιλογές συγγραφέων και κειμένων που θα λειτουργούν ως γέφυρες για την κριτική προσέγγιση της αρχαίας ελληνικής γραμματείας.

Για να έρθουν οι μαθητές/τριες σε επαφή και με την αρχαία ελληνική γλώσσα, θα μπορούσαν να συμπεριλαμβάνονται μικρά επιλεγμένα κείμενα από το πρωτότυπο, δίπλα στο μεταφρασμένο κείμενο και σε περιοδικά διαστήματα.

Ταυτόχρονα, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην ενίσχυση της διδασκαλίας της Νεοελληνικής Γλώσσας.

Είναι κοινή η διαπίστωση των μάχιμων φιλολόγων ότι οι μαθητές/τριες αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ιδιαίτερα στον γραπτό λόγο, ότι τα βιβλία της Γλώσσας στο Γυμνάσιο είναι ανεπαρκή, τα αναλυτικά προγράμματα ελλιπέστατα, η παραγωγή γραπτού λόγου και η έκθεση στην ουσία δεν διδάσκονται, ενώ εξετάζονται μέχρι και στις πανελλήνιες εξετάσεις.

Επομένως, είναι αναγκαίο να αυξηθούν οι ώρες της Νεοελληνικής Γλώσσας στην κατεύθυνση της καλλιέργειας γλωσσικής εκφραστικής ικανότητας, με διδασκαλία δημιουργικής γραφής, ανάπτυξη λεξιλογίου κ.λπ.

Απαραίτητο κρίνεται επίσης να ενισχυθεί και να αναδιαρθρωθεί το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, συνδεόμενο με δημιουργική ανάγνωση, φιλαναγνωσία και κριτική κειμένων.

Οι σχολικές βιβλιοθήκες –που πρέπει επιτέλους να λειτουργήσουν– μπορούν να παίξουν σε αυτό καθοριστικό ρόλο.

Η πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Παιδείας να μειώσει κατά μία ώρα τα Αρχαία από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο είναι ένα ημίμετρο με αρνητικό εκπαιδευτικό πρόσημο, εφόσον αυτές οι ώρες δεν αποδίδονται στη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας στη Β΄ και την Γ΄ τάξη.

Φαίνεται ότι το υπουργείο, ενώ δείχνει ευαισθησία και υποχωρητικότητα σε πολιτικές και ιδεολογικές πιέσεις, δεν δείχνει την ίδια ευαισθησία για την αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου, που δεν μπορεί να υπακούει σε λογιστικές πρακτικές εξοικονόμησης προσωπικού.

Σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο μεγάλων προκλήσεων (παγκοσμιοποίηση, πολυπολιτισμικότητα, ΜΜΕ, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τεχνολογία), είναι προφανές ότι τα παιδιά μας θα πρέπει να κατακτήσουν πρωτίστως τη μητρική τους γλώσσα και μέσω αυτής να γνωρίσουν και να χαρούν όχι μόνο τον αρχαίο αλλά και τον νεότερο πνευματικό πολιτισμό.

Περιμένουμε επομένως όλοι όσοι υπεραμύνονται της διατήρησης των Αρχαίων από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο και ιδιαίτερα οι πανεπιστημιακοί να δείξουν την ανάλογη μαχητικότητα και το ενδιαφέρον τους για την ενίσχυση της νεοελληνικής γλώσσας.

Εκτός, βέβαια, αν θεωρούν ότι το μόνο καλό που διαθέτουμε ως νεοέλληνες είναι οι πρόγονοί μας.

*φιλόλογος, μέλος Δ.Σ. ΚΕΜΕΤΕ και Δ.Σ. Γ΄ ΕΛΜΕ Αθήνας

σοφή σχεδίαση

του Θ.Κ., εκπαιδευτικού

 

Κι ενώ δεν έμεινε άνθρωπος (ζώο ή πράγμα) στη χώρα να μην πει τη γνώμη του για τα Αρχαία, η κυβερνησούλα μας που είναι κυβερνησάρα και δεν την πιάνει κανείς, κάνει μια όμορφη τρίπλα και βάζει γκολ στο και 1΄ – την παραδέχομαι: δημοσιεύει το ΦΕΚ με τις (κουφές) αλλαγές λίίίίγο πριν κλείσουν τα σχολεία και τα καλύψει όλα η αρμύρα και το αντηλιακό. Ρίχνει τη Βιολογία σε μία ώρα διδασκαλίας στην Α γυμνασίου, μειώνει επίσης τη Γεωγραφία, καταργεί το Project συνολικά, καταργεί την Οικιακή οικονομία στη Β γυμνασίου, μεταφέρει μια ώρα από τα Αρχαία στα Νέα κι αφήνει τους πάντες να αναρωτιούνται ποιος συμπληρώνει ωράριο, ποιος μένει και ποιος φεύγει. Ραντεβού τον Σεπτέμβριο, αλλά πού;

Ευτυχώς ουδέν κακόν αμιγές καλού: Δόξα να χει ο Ύψιστος και ο Πάνος ο Καμμένος, δεν πειράζονται τα θρησκευτικά. Τι δημιουργικότερη, τι ομορφότερη ενασχόληση στην τρυφερή αυτή ηλικία από το να μαθαίνεις τους γιους του Ιακώβ (τους ξέρετε βρε; – Ρουβήν, Συμεών, Λευί, Ιούδας, Ισσάχαρ, Ζαβουλών, Δαν, Νεφθαλί, Ταδ, Ασή, Ιωσήφ, Βενιαμίν) ή τους Πατριάρχες με τις γυναίκες τους (Γαδ, Αβραάμ, Ιακώβ, Σάρρα, Θάρα, Άγαρ, Δαν, Νεφθαλί, Ισαάκ, Λεία, Ρουβήν, Ισσάζαρ, Ρεβέκκα, Ασήρ, Ζαββουλών, Ισμαήλ, Συμεών, Λευί, Βενιαμίν, Ιούδας, Ιωσήφ, Ραχήλ, Ησαύ – το βιβλίο καλεί τους μαθητές να φτιάξουν το γενεαλογικό τους δέντρο.)

Μ’ άρεσε τώρα αυτή η δραστηριότητα και σκέφτομαι να σας φτιάξω ένα διαγώνισμα πρώτης γυμνασίου, γιατί όλη την ημέρα στο φέισμπουκ θα μείνετε αστοιχείωτοι:

1. Τι ήταν και τι ρόλο έπαιζαν το σαββατικό και το ιωβηλαίο έτος;

2. Περιγράψτε τη δημιουργία της γυναίκας από τον Θεό. Πώς τη δέχεται ο Αδάμ; (με τσαντίλα, υποθέτω)

3. Να αναφέρετε 8 από τις 10 εντολές. (2 εντολές δώρο, υπέρ του μαθητή)

4. Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της Α στήλης με τις λέξεις της Β:

• 1. Κυβέρνησε με σοφία                                       α.Ηλίας
• 2. Έχρισε βασιλιά τον Δαβίδ                              β. Σολομώντας
• 3. Συνέτριψε τους Μαδιανίτες                            γ.Σαμουήλ
• 4. Οργάνωσε θρησκευτικά τους Ιουδαίους       δ. Γεδεών
• 5. Ήταν προφήτης                                                ε. Έσδρας

5. Πού φυλάσσονταν οι πέτρινες πλάκες με τον Δεκάλογο: στη σκηνή του Μωυσή, στη σκηνή του Ααρών ή στην Κιβωτό της Διαθήκης;

6. Τι είναι ο Παράδεισος; (αυτή η λιτή διατύπωση αφήνει μια υπαρξιακή νότα στον αέρα)

7. Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της Α στήλης με τις λέξεις της Β.

• α.Αδάμ                          1.ζωή
• β. Εύα                           2.αποτυχία
• γ.ομοίωση                     3.πειρασμός
• δ. αμαρτία                    4. χωματένιος
• ε. φίδι                            5. Θέωση

8. Τι δείχνει η ιστορία του Ναβουθαί;

9. Τι είναι το υπόλειμμα. Ποιος προφήτης μίλησε γι’ αυτό;

Εντάξει, ξαφνικά μου φαίνεται τρέλα. Είναι δυνατόν να υπάρχει ανάγκη στο σύγχρονο σχολείο για τόσο συστηματική διδασκαλία της προϊστορίας του χριστιανισμού, και μάλιστα στην Α γυμνασίου (κατάλληλη ηλικία για να σου πέσει η παλαιά διαθήκη στο κεφάλι) και όχι για τη Βιολογία; Πήρα τις ερωτήσεις από σχετικά επιλεγμένα διαγωνίσματα του μαθήματος – η πραγματικότητα είναι πως αυτό το πλαίσιο επιτρέπει την πιο στενή και σκοταδιστική και κατά λέξη διδασκαλία / ερμηνεία / εξέταση πραγμάτων που από τη φύση τους δημιουργούν ένα θολό τοπίο για το είδος της αφήγησης που συγκροτούν. Στα σχολικά εγχειρίδια διαπιστώνεις συχνά μια ενοχική προσέγγιση – κάθε φορά που γίνεται αναφορά σε τιμωρία και φωτιά και τσεκούρι οι συγγραφείς σπεύδουν να σημειώσουν πως δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα, μη φοβάστε, κάτι άλλο εννοεί εδώ. Και ποιος σοφός, κατασταλαγμένος θεολόγος και με ποιες μαγικές ικανότητες μπορεί να διευκρινίζει στα νήπια πώς ακριβώς διακρίνεται το ιστορικό από το μυθικό γεγονός (και από το συμβολικό γεγονός και την εξ αποκαλύψεως αλήθεια και την πίστη και…και…)

Αναρωτιούνται οι βιολόγοι πώς και τι: “Ένα άλλο θέμα που κυριάρχησε στον “διάλογο” για την Παιδεία, ήταν να δοθεί έμφαση στην Οικολογία, στην Αειφόρο Ανάπτυξη, στην Υγιεινή και στην Σεξουαλική Αγωγή. Τα μαθήματα που επιλέχθηκαν να κοπούν ήταν η Βιολογία, η Γεωγραφία και η Οικιακή Οικονομία. Και τα τρία ασχολούνται με αυτά τα θέματα. Η Βιολογία στο Γυμνάσιο ασχολείται με την Αναπαραγωγή, με την Οικολογία, με την Πέψη, με την Εξέλιξη, εκτός των υπολοιπων κλασσικών Βιολογικών εννοιών […] Αφού λοιπόν πάμε ανάποδα στον υπόλοιπο κόσμο, αφού πάμε ανάποδα στον εθνικό “διάλογο” για την Παιδεία, αφού δεν υπάρχει γνωστικό και παιδαγωγικό επιχείρημα, τότε γιατί γίνεται η μείωση της Βιολογίας; ”

Μα τι ρωτάνε κι αυτοί. Εδώ γίνεται κοσμογονία, επανάσταση.

Πόσο Λάθος Με Μετράς

πηγή: V for Valis

Στις πανελλήνιες των εσπερινών ΕΠΑΛ 2014 δόθηκε ως Θέμα Δ ένα γνωστό πρόβλημα διαφορικού λογισμού: από όλα τα ορθογώνια με δεδομένο εμβαδό, να βρεθεί αυτό με την ελάχιστη περίμετρο (τελικά το τετράγωνο). Είναι μια άσκηση που συχνά δίνεται σε μαθητές Γ’ Λυκείου, ΕΠΑΛ ή Γενικού, όταν κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον διαφορικό λογισμό. Όμως η εξεταστική επιτροπή που έβαλε αυτήν την άσκηση έκρινε σκόπιμο να υπενθυμίσει στην εκφώνηση τον τύπο για το εμβαδό ορθογωνίου (= μαθηματικά Γ’ Δημοτικού), καθότι ήξερε φυσικά ότι τυπικά οι μαθητές ΕΠΑΛ έχουν κενά ακόμα και στα πιο στοιχειώδη γεωμετρικά σχήματα – θυμίζω ότι στην εξεταστική ύλη περιλαμβάνονταν τότε και στοιχεία ολοκληρωτικού λογισμού, δηλαδή ήταν ζητούμενο από τον μαθητή ΕΠΑΛ να υπολογίζει εμβαδά χωρίων σε γραφικές παραστάσεις, τη στιγμή που ομολογείτο ότι αυτός μπορεί να μην κατέχει ούτε τα πιο στοιχειώδη εμβαδά επιπέδου Δημοτικού:

Πανελλήνιες Εσπερινών ΕΠΑΛ 2014: Η σχιζοφρένεια του εκπαιδευτικού συστήματος

Λοιπόν, δεν μπορώ να μη θαυμάσω τη σχιζοφρένεια αυτού του εκπαιδευτικού συστήματος που κρίνει σωστό να διδάσκει στοιχεία διαφορικού λογισμού, δηλ. πανεπιστημιακών μαθηματικών, σε μαθητές που τυπικά δυσκολεύονται ακόμα και σε μαθηματικά Δημοτικού. Είναι κοινό μυστικό ότι ο φόβος για τα μαθηματικά είναι βασικότατος λόγος που αμέτρητοι μαθητές επιλέγουν το ΕΠΑΛ. Είναι γενική διαπίστωση ότι οι μαθητές ΕΠΑΛ επιμένουν να παρουσιάζονται αδύναμοι στα μαθηματικά. Οι καθηγητές απελπίζονται μ’ αυτούς ή νιώθουν ότι κάνουν μπαλώματα και πασαλείμματα, οι φροντιστές ομοίως, όλοι σαρκάζουν και διηγούνται στους συναδέλφους τους ανέκδοτα για τη μαθηματική ανεπάρκεια των μαθητών τους. Και δεν είναι μόνο τα κενά από προηγούμενες τάξεις αλλά κάτι πολύ περισσότερο: ο τυπικός μαθητής ΕΠΑΛ φτάνει στην Γ’ Λυκείου νιώθοντας ενδόμυχα ότι τα μαθηματικά τελικά είναι θέμα αυθεντίας.

Φανταστείτε ότι κοιτάτε με θολά γυαλιά μια θολή φωτογραφία μέσα σ’ ένα ομιχλώδες τοπίο. Έτσι είναι και το σύμπαν των μαθηματικών για τον τυπικό μαθητή ΕΠΑΛ, ο οποίος σε κάποια στιγμή της μαθητικής του καριέρας εγκατέλειψε την ελπίδα να το κατακτήσει. Δεν νιώθει να πατάει σίγουρα πουθενά, στο σχολείο έχει παρακολουθήσει αμέτρητες ώρες τον καθηγητή του να δείχνει ακατάληπτα πράγματα στον πίνακα, ενώ έχει βιώσει πολλές φορές την εμπειρία να παρουσιάζει μια μαθηματική δουλειά θεωρώντας ότι είναι σωστή, όμως ο καθηγητής να επισημαίνει λάθη (για απροσδιόριστους λόγους). Αποτέλεσμα, ο μαθητής ΕΠΑΛ φτάνει να νιώθει ότι τα μαθηματικά είναι θέμα αυθεντίας, όχι θέμα κανόνων. Όπως εμείς νιώθουμε απέναντι σε έναν ειδικό τέχνης, ο οποίος σε ένα έργο βλέπει πράγματα που εμείς δεν μπορούμε να δούμε, έτσι κι ο τυπικός μαθητής ΕΠΑΛ νιώθει ότι το σωστό στα μαθηματικά είναι αυτό στο οποίο ο καθηγητής λέει «σωστό!» (για απροσδιόριστους λόγους), όχι αυτό που επιτρέπουν οι κανόνες του παιχνιδιού.

Αυτή η ενδόμυχη στάση έχει συνέπειες σε όλο το μήκος και το πλάτος της πονεμένης τριβής των ΕΠΑΛιτών με τα μαθηματικά. Π.χ. πολλοί από αυτούς γράφουν λες και κάνουν αγώνα δρόμου, λες και είναι σημαντικό να ξεμπερδέψουν στα γρήγορα με τις ασκήσεις, όχι να τις κάνουν σωστά. Συχνά λειτουργούν σαν να έχουν υπογράψει συμβόλαιο ότι η άσκηση θα βγει σε δυο–τρεις γραμμές, οπότε μπορεί να χάσουν μέρος της όχι επειδή δεν ξέρουν να τη συνεχίσουν αλλά επειδή νιώθουν ότι αν έχουν ήδη εργαστεί «αρκετά», δεν μπορεί παρά να τέλειωσαν την άσκηση. Τυπικά επίσης δεν επαληθεύουν, δεν βλέπουν λόγο να διαβάζουν καλά τις εκφωνήσεις, δεν κρατάνε το γραπτό τους οργανωμένο και ευανάγνωστο (ακόμα και για τους ίδιους), ενώ η ίδια η λύση ενός μαθηματικού προβλήματος για τον τυπικό μαθητή ΕΠΑΛ σημαίνει «ρίχνω γενικώς ντουφεκιές στον αέρα μήπως και πετύχω κάτι». Ή μήπως και με λυπηθεί ο καθηγητής και μου βάλει έναν βαθμό για τον κόπο μου. Τα μαθηματικά για τον τυπικό μαθητή ΕΠΑΛ φτάνουν να είναι μια χαμένη υπόθεση, μια ακατανόητη αγγαρεία που απευθύνεται σε κάποιους άλλους, πιο έξυπνους από εμένα, εγώ μάλλον υστερώ κάπου…

Όμως η απάντηση του εκπαιδευτικού συστήματος σ’ αυτήν την πραγματικότητα είναι να φέρνει στην ίδια αίθουσα, σχολική ή φροντιστηριακή, ειδικούς των μαθηματικών (καθηγητές, φροντιστές) και θύματα των μαθηματικών (μαθητές ΕΠΑΛ) απαιτώντας από τα τελευταία να αφομοιώσουν μέσα σε μια σχολική χρονιά στοιχεία διαφορικού λογισμού: είναι αναπόφευκτος ο σαρκασμός των πρώτων προς τους δεύτερους και η απελπισία όλων. Είναι αναπόφευκτη η θλιβερή επίδοση των μαθητών ΕΠΑΛ στα μαθηματικά των πανελληνίων (78,45% κάτω από τη βάση το 2014, 76,09% το 2015). Η απάντηση του εκπαιδευτικού συστήματος είναι να εθελοτυφλεί ως προς τον εκτεταμένο φόβο των μαθητών ΕΠΑΛ για τα μαθηματικά και ως προς τις πάνδημες μαθητικές τους αδιεξιότητες, μη δείχνοντας κανένα σημάδι ότι δέχεται αυτήν την κατάσταση ως δικό του δημιούργημα, καμία ένδειξη ότι προτίθεται να κοιτάξει στα μάτια αυτά τα προβλήματα και να τα αντιμετωπίσει ως δική του ευθύνη.

Ήμουνα μοναχοπαίδι, ήμουν μαθητής καλός
Κι έγω γίνει ΕΠΑΛίτης, κι έχω γίνει παραγιός
Στα δικά σου τα σταθμά, αφιλότιμη
Πόσο λάθος με μετράς, αφιλότιμη

Στο Δημοτικό είχα κέφι, ήμουνα επιμελής
Άλγεβρα του Γυμνασίου, τρόμος ο καθηγητής
Στα δικά σου τα σταθμά, αφιλότιμη
Πόσο λάθος με μετράς, αφιλότιμη

Ήμουν κάποτε ωραίος, ήμουν κάποτε νορμάλ
Όμως με τρομοκρατήσαν και συνέχισα ΕΠΑΛ
Στα δικά σου τα σταθμά, αφιλότιμη
Πόσο λάθος με μετράς, αφιλότιμη

Φταίω που δεν καταλαβαίνω, ίσως είμαι ανεπαρκής
Θα ‘μαι πάντοτε παρίας, δε γεννήθηκα ευφυής
Δύο μέτρα δυο σταθμά, αφιλότιμη
Πόσο λάθος με μετράς, αφιλότιμη

Ως προς τους 88.713 μαθητές στα ΕΠΑΛ της επικράτειας (σχολικό έτος 2015 – 2016), θα έλεγα ότι το μαθηματικό τους πρόγραμμα είναι πολύ επιτυχημένο στο να τους εφοδιάζει με μαθητικές και βιοτικές αδιεξιότητες: ο απόφοιτος Επαγγελματικού Λυκείου θα μάθει στη ζωή του να μη διαβάζει προσεκτικά τις οδηγίες σε κάποιο κουτί, σε μια έγγραφη φόρμα, σε έναν πίνακα ανακοινώσεων• να θεωρεί ότι στον κόσμο υπάρχουν αυθεντίες με γνώση και κατανόηση απρόσιτη για τους κοινούς θνητούς• να ασχολείται απρόσεκτα και βιαστικά με εργασίες γραφειοκρατικού τύπου• να αισθάνεται ελλειμματικός και θα αποδίδει ενοχικά το φταίξιμο σε δική του μειονεξία. Συγνώμη, όμως αν τόσοι πολλοί μαθητές φτάνουν στην Γ’ Λυκείου και νιώθουν ότι τα μαθηματικά είναι θέμα αυθεντίας, τότε κάτι δεν πάει καθόλου καλά με το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Μάλλον πρόκειται για αποεκπαιδευτικό σύστημα. Οι γραμμές της τόσο περιφρονημένης τεχνικής εκπαίδευσης – που από παλιά στην Ελλάδα θεωρείτο φτωχή συγγενής της θεωρητικής και επιστημονικής – φαίνεται ότι στελεχώνονται χάρη σε μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, μια παγίδα του (απο)εκπαιδευτικού μας συστήματος. Ούτε από κλίση ούτε από επιλογή ούτε από ταλέντο ούτε από μεράκι: ένας σημαντικός αριθμός μαθητών, προερχόμενοι κυρίως από οικογένειες χαμηλού εισοδήματος και συχνά με χειρώνακτες ή άνεργους γονείς, πρέπει να πειστούν για τη γνωστική τους ανεπάρκεια, να αισθανθούν αρκετά μειονεκτικοί και κατώτεροι ώστε να καταφύγουν στην τεχνική εκπαίδευση ως λύση ανάγκης.

Ο εθνικός διάλογος για την παιδεία, το νέο λύκειο και η κρυφή γοητεία της ιδιωτικής εκπαίδευσης.

Πηγή: Alfavita

του Γιώργου Καλημερίδη

Η εκπαιδευτική κοινότητα έχει πλέον στα χέρια της το τελικό πόρισμα της Επιτροπής του Εθνικού Διαλόγου. Ένα κείμενο 130 σελίδων που επιθυμεί να αποτελέσει τον οδικό δείκτη της μεταρρύθμισης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Τα τελικά πορίσματα της Επιτροπής, σύμφωνα με τον πρόεδρό της,  είναι αποτέλεσμα πολλών συζητήσεων, συμμετοχής πάνω από 120 προσωπικοτήτων από όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, δημοσιεύσεων στην ηλεκτρονική σελίδα του διαλόγου και της μαζικής συμμετοχής της εκπαιδευτικής κοινότητας. Η έκθεση συνεπώς σύμφωνα με τους συντάκτες της  είναι προϊόν συνολικής, συνθετικής προσπάθειας και διάλογου.

Εμείς θα επικεντρωθούμε, όπως δηλώνει και ο τίτλος του άρθρου, σε μια μόνο διάσταση της έκθεσης, την πρότασή της για το νέο δίχρονο λύκειο και συνακόλουθα και τον νέο τρόπο εισαγωγής στο πανεπιστήμιο. Σε μεγάλο βαθμό είναι και το κυρίαρχο στοιχείο της έκθεσης.

Η πρόταση της Επιτροπής Διαλόγου

Η πρόταση της Επιτροπής Διαλόγου είναι ένα νέο διετές και ισχυρό Λύκειο, με αξιόπιστο εθνικό απολυτήριο και σε αποσύνδεση από τις εισαγωγικές εξετάσεις για το πανεπιστήμιο. Δεν τεκμηριώνεται βέβαια γιατί η αποσύνδεση του Λυκείου από τις εισαγωγικές εξετάσεις θα πρέπει να σημαίνει και συρρίκνωση του σε δύο χρόνια ή γιατί επιλέγεται μια εκπαιδευτική δομή που συνεχίζει να αναπαράγει το διαχωρισμό διαφορετικών εκπαιδευτικών βαθμίδων (δημοτικό-γυμνάσιο-λύκειο) και διακριτών εκπαιδευτικών δικτύων  (γενική-τεχνική εκπαίδευση). Δεν θα μείνουμε όμως εδώ. Αν καταλαβαίνουμε επίσης καλά,  στο τέλος της Δ γυμνασίου, στα 16 θα υπάρχει εξέταση, όπως συμβαίνει και στο αγγλικό εκπαιδευτικό σύστημα, διότι όπως τονίζεται “ θα είναι το σημείο, όπου θα οριστικοποιείται η απόφαση των μαθητών και των μαθητριών για τη συνέχεια της εκπαιδευτικής τους πορείας (σελ. 28)” .

Στο νέο διετές Λύκειο κάθε μαθητής θα μπορεί να μελετάει 6 μαθήματα δύο υποχρεωτικά και τέσσερα μετά από προσωπική του επιλογή. Τα υποχρεωτικά μαθήματα είναι τα μαθήματα της νεοελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας και τα αγγλικά. Το πρόγραμμα θα συμπληρώνεται από την επιλογή που θα κάνει κάθε παιδί από 4 ομάδες : Μαθηματικά- Πληροφορική, Φυσικές Επιστήμες, Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Πολιτισμός και Τέχνη. Το κάθε παιδί καταρτίζει ένα ατομικό επί της ουσίας πρόγραμμα, ενώ εισάγεται η καινοτομία ότι όλα τα μαθήματα θα προσφέρονται σε δύο επίπεδα : σε βασικό και σε υψηλό. Για να πάρει κάποιος εθνικό απολυτήριο και άρα να έχει πιθανότητες εισαγωγής στο πανεπιστήμιο θα πρέπει να έχει επιλέξει τρία μαθήματα υψηλού επιπέδου. Έχει τη δυνατότητα να πάρει και περισσότερα μαθήματα σε υψηλό επίπεδο, είτε λόγω ενδιαφέροντος είτε για να διευκολυνθεί στις σπουδές του. Η παρακολούθηση στα μαθήματα θα αντιστοιχηθεί με διεθνείς μονάδες, ώστε να διευκολύνεται η κυκλοφορία των μαθητών/μελλοντικών φοιτητών σε άλλα εκπαιδευτικά συστήματα στο εξωτερικό.
Το νέο πρόγραμμα του Λυκείου έχει και δύο άλλες προϋποθέσεις στο πρόγραμμά του, την εκπόνηση ενός δοκιμίου και τη συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα κοινωνικής εργασίας από τη μεριά των νέων. Σύμφωνα με την έκθεση “Τέτοιες δράσεις θα είναι, για παράδειγμα, η προσφορά εργασίας σε μία δομή της τοπικής αυτοδιοίκησης, η συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα της ειδικής αγωγής, των προσφυγικών ομάδων, η βοήθεια σε κατ’ οίκον προγράμματα για ηλικιωμένους, τραυματίες κλπ., σε προγράμματα περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος όπως είναι η αναδάσωση και καθαριότητας του σχολείου ή κοινών χώρων, και άλλες παρόμοιες δράσεις. Ο συντονισμός των προγραμμάτων αυτών θα γίνεται από εκπαιδευτικούς του σχολείου, οι οποίοι θα έχουν την ευθύνη της παρακολούθησης της πορείας των μαθητών, αλλά και της υποστήριξης τους όπου χρειαστεί”. Δεν θα σχολιάσουμε τι μπορεί να σημαίνουν τα παραπάνω για μια χώρα στην οποία έχει πλήρως αποδομηθεί το κοινωνικό κράτος και οι υπηρεσίες του.
Αυτή είναι πολύ συνοπτικά η νέα δομή του Λυκείου η οποία έχει μερικές πολύ σημαντικές καινοτομίες όπως :  κοινωνική εργασία, εκπόνηση δοκιμίου, μαθήματα σε βασικό και υψηλό επίπεδο και τα αγγλικά ανώτερου επιπέδου ως βασικό μάθημα. Υπογραμμίζουμε με έμφαση ότι, σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, η συγκεκριμένη πρόταση είναι προϊόν διαλόγου και συλλογικής επεξεργασίας. Ισχύει όντως  κάτι τέτοιο; Ή μήπως να το πάρει το ποτάμι και να μιλήσουμε για τους πραγματικούς εμπνευστές της πρότασης; Να το πάρει το ποτάμι.

Το Διεθνές Μπακαλορέα και  οι αριστεροί ντίλερς της ιδιωτικής εκπαίδευσης
Το Διεθνές Απολυτήριο (International Baccalaureate Diploma Programme) είναι ένα διετές πρόγραμμα σπουδών για τους μαθητές των δύο τελευταίων τάξεων του Λυκείου, προκειμένου να τους προετοιμάσει αποτελεσματικά για ένα φάσμα εξειδικευμένων σπουδών στο εξωτερικό. Το ΙΒ Diploma Programme διευθύνεται από έναν ιδιωτικό οργανισμό αναγνωρισμένο από το συμβούλιο της Ευρώπης και ο συγκεκριμένος τίτλος σπουδών παρέχεται στα πιο ακριβά ιδιωτικά λύκεια της Ελλάδας και υπόσχεται την άμεση εγγραφή των κατόχων του στα καλύτερα διεθνώς πανεπιστήμια. Η ύπαρξη του σχετίζεται συνεπώς με τη δράση συγκεκριμένων επιχειρηματικών συμφερόντων διεθνώς τόσο στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όσο και στην τριτοβάθμια, καθώς διευκολύνει την κινητικότητα των φοιτητών στο εσωτερικό της διεθνούς πανεπιστημιακής αγοράς που όπως είδαμε ενδιαφέρει και τους συντάκτες του τελικού πορίσματος του εθνικού διαλόγου.
Πώς σχετίζονται όλα αυτά με το νέο Λύκειο που προτείνεται; Εμείς δειγματοληπτικά θα περιγράψουμε το IB (Διεθνές Απολυτήριο), όπως αυτό παρουσιάζεται την ιστοσελίδα του Ελληνοαμερικάνικου Εκπαιδευτικού ιδρύματος- Κολέγιο Ψυχικού, κείμενο που επισυνάπτουμε. Τα συμπεράσματα λίγο αργότερα.
Το Διεθνές Απολυτήριο είναι διετές και αφορά τη Β και Γ Λυκείου. Από εδώ μπορούμε να καταλάβουμε και γιατί η εμμονή σε ένα τετραετές Γυμνάσιο και ένα δίχρονο Λύκειο. Οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι  να πάρουν 6 μαθήματα, όπως και στην πρόταση της έκθεσης του Εθνικού Διαλόγου. Τρία σε υψηλό επίπεδο (high level) και τρία σε βασικό επίπεδο (standard level), όπως και στο δικό μας νέο Λύκειο. Πέρα από τη Γλώσσα-Λογοτεχνία και τα Αγγλικά, οι μαθητές πρέπει να επιλέξουν μαθήματα από 4 ομάδες μαθημάτων, οι οποίες περιλαμβάνουν Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Μαθηματικά, Πειραματικές Επιστήμες (Βιολογία, Χημεία, Φυσική κτλ) και  τέλος την ενότητα Τέχνες και Πολιτισμός. Αυτή είναι ακριβώς και η δομή και στο δικό μας νέο Λύκειο . Καλούνται επίσης να εκπονήσουν ένα Εκτεταμένο Δοκίμιο (Extended Essay), να έχουν εξαιρετική γνώση της αγγλικής γλώσσας και να συμμετέχουν σε ένα πρόγραμμα Creativity-Action-Service (CAS). Τι περιλαμβάνουν οι CAS “ συμμετοχή σε δράσεις της Μαθητικής Κοινότητας, συμμετοχή σε περιβαλλοντικές δραστηριότητες, στο Christmas Bazaar, εθελοντική βοήθεια σε ηλικιωμένους, άτομα με ειδικές ανάγκες”. Μπίνγκο και δεν είναι σύμπτωση ασφαλώς.
Άρα εδώ και έξι μήνες υποτίθεται ότι γινόταν διάλογος για το δημόσιο σχολείο για να δημοσιευτεί τελικά το πρόγραμμα μαθημάτων των ιδιωτικών επιχειρήσεων στο χώρο της εκπαίδευσης και των αντίστοιχων εκπαιδευτικών τους προγραμμάτων. Μια απλή ανάγνωση-σύγκριση ανάμεσα στο πρόγραμμα του Κολεγίου, αλλά και οποιουδήποτε ιδιωτικού κολεγίου παρέχει το ΙΒ και του πορίσματος της Επιτροπής Διαλόγου νομίζω λύνει κάθε απορία.

Συμπεράσματα
Λίγα λόγια και σταράτα μέσα από τέσσερις υπογραμμίσεις :
α. Αποκαλύπτεται περίτρανα ο προσχηματικός χαρακτήρας του διαλόγου, ο οποίος καταλήγει να αναπαράγει ένα ιδιωτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης. Ο Διάλογος καταλήγει στη διαφήμιση συγκεκριμένων ιδιωτικών συμφερόντων στο χώρο της εκπαίδευσης. Αυτή είναι η Αριστερά των Μνημονίων και δεν μπορούν να υπάρχουν πλέον αυταπάτες. Ούτε η Δεξιά του κύριου Μητσοτάκη δεν προχώρησε τόσο.
β. Η διανοητική υπεροψία κάποιων υποτιμά τη συλλογική νοημοσύνη της εκπαιδευτικής κοινότητας.  Η υπεροψία τους δεν μπορεί όμως να αποκρύψει ότι υπάρχουν μέγιστες, όχι μόνο πολιτικές, αλλά και ηθικές ευθύνες. Γιατί δεν υπάρχει σαφής αναφορά στη γοητεία που ασκεί το Διεθνές Απολυτήριο στις προτάσεις του Εθνικού Διαλόγου; Πώς μια συλλογική υποτιθέμενη εθνική προσπάθεια διαλόγου κατέληξε να αναπαράγει ένα επιχειρηματικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα ; Ποια οικονομικά συμφέροντα εξυπηρετεί η γενίκευση του προγράμματος του Διεθνούς Απολυτηρίου που συγκινούσε είναι αλήθεια και προηγούμενους υπουργούς Παιδείας; Πρέπει να δοθούν απαντήσεις.
γ. Μην τολμήσετε να πάτε να νομοθετήσετε το πρόγραμμα των κολεγίων  θα βρείτε όχι εμάς απέναντί σας, αλλά το σύνολο της νεολαίας και των παιδιών της εργατικής τάξης.
δ. Για τους πιο πονηρούς που θα σπεύσουν να ισχυριστούν ότι επιτέλους γενικεύεται η ποιοτική παιδεία της αριστείας και γίνεται προσβάσιμη για τα όλα τα παιδιά, απαντάμε αλλού αυτά . Το νέο Λύκειο επιδιώκει να τσακίσει τα μορφωτικά δικαιώματα της νέας γενιάς, αυτή είναι αλήθεια και το ξέρουμε όλοι μας. Επιχειρείται να διαμορφωθεί ένα ελιτίστικο λύκειο για λίγους, εσωτερικά διαφοροποιημένο ανάμεσα σε αυτούς που θα παίρνουν απλή πιστοποίηση  και αυτούς που θα πηγαίνουν για το εθνικό απολυτήριο. Με την εξέταση στα 16 και με το συγκεκριμένο πρόγραμμα μαθημάτων τα οποίο συνδέεται με το συμβολικό και οικονομικό κεφάλαιο των κυρίαρχων κοινωνικών ομάδων επιδιώκεται να αυξηθεί ο αριθμός των παιδιών που θα στραφεί στις πιο υποβαθμισμένες μορφές τεχνικής εκπαίδευσης και τελικά στην απλήρωτη εργασία των ποικίλων μαθητειών. Τέλος, με το συντελεστή που θα θεσμοθετηθεί στον τρόπο επιλογής των πανεπιστημιακών σχολών πάμε με μαθηματική ακρίβεια σε κλείσιμο σχεδόν όλων των περιφερειακών πανεπιστημιακών τμημάτων και σε συρρίκνωση της δημόσιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης . Προς μεγάλη χαρά των διάφορων εκπαιδευτικών επιχειρήσεων που είναι και οι μόνοι συνομιλητές, από ότι φαίνεται,  του υπουργείου και των διανοουμένων του.
Αυτό το εκπαιδευτικό σχέδιο όμως, να είστε σίγουροι ότι δεν θα υλοποιηθεί ποτέ, γιατί τον τελευταίο λόγο τον έχει πάντα η νέα γενιά.

https://www.alfavita.gr/sites/default/files/attachments/programma_spoydon-axiologisi_mathiton.pdf

Η εκπαίδευση σε αναζήτηση μιας εναλλακτικής προοπτικής

του Βασίλη Τσάφου

Είναι αναμφισβήτητο για όλους μας ότι και στα εκπαιδευτικά πράγματα, όπως και σε πολλά άλλα στη χώρα μας, βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή. Και δεν είναι μόνο η δική μας αδράνεια, η απουσία οράματος, οι για χρόνια χαμένες ευκαιρίες ή οι μη εύστοχες επιλογές. Όπως και στα υπόλοιπα θέματα βρισκόμαστε σε μία δίνη, απόρροια μιας παγκόσμιας και ποικιλώνυμης κρίσης, με σοβαρές συνέπειες τόσο στην εκπαιδευτική πολιτική όσο και στο ρόλο και τη λειτουργία του σχολείου. Στις περισσότερες χώρες του δυτικού κυρίως κόσμου σήμερα επανερχόμαστε σε συγκεντρωτικά θεσμικά πλαίσια αλλά και στα προτάγματα της  αποτελεσματικότητας και του ορθολογικού ελέγχου του παραγόμενου προϊόντος στην προοπτική της βέλτιστης επίδοσης και της απόλυτης κυριαρχίας έναντι των ανταγωνιστών. Πρόκειται ουσιαστικά για επάνοδο σε διαδικασίες, που συρρικνώνουν τον ρόλο τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των μαθητών, καθώς τους αποπροσωποποιούν αντιμετωπίζοντάς τους ως μέλη μιας αδιαφοροποίητης μάζας και περιορίζουν το χώρο αυτόνομης δράσης τους.

Ίσως γιατί η εκπαιδευτική πολιτική που διαμορφώνεται στο πλαίσιο της παγκόσμιας αγοράς δεν ορίζεται με κριτήριο τη διαμόρφωση κριτικά εγγράμματων πολιτών. Φαίνεται να μη μας ενδιαφέρει αν θα φωτιστούν οι μαθητές και οι μαθήτριές μας. Αν θα μάθουν γράμματα. Κριτήριο είναι πλέον οι εξω-εκπαιδευτικές ανάγκες, όπως αυτές ορίζονται σε ένα οικονομοκεντρικό παγκόσμιο πλαίσιο, όπου τα πάντα αποτιμώνται με κριτήρια αποδοτικότητας. Σε έναν τέτοιο προσανατολισμό τα αντικείμενα που διδάσκονται πρέπει να ενσωματώνουν δεξιότητες κλειδιά και να δείξουν στους μαθητές και στις μαθήτριες κυρίως πώς να χρησιμοποιήσουν τη γνώση. Μια γνώση που δεν σημαίνει πια φωτισμό, πλούτισμα του νου. Αντίθετα γίνεται μέσο ανέλιξης, αποκτά χρηστική αξία και μπορεί να μετατραπεί για άλλους σε απειλή και για άλλους σε προνόμιο ανέλιξης και σχολικής αλλά και κοινωνικής ή επαγγελματικής επιτυχίας. Στόχος της όλης διαδικασίας είναι η κατανομή των μαθητών και των μαθητριών στο εργασιακό σύστημα, ανάλογα με τις ανάγκες που αυτό καθορίζει. Με βάση τις επιδόσεις τους σε σταθμισμένα αξιολογικά κριτήρια επιλέγονται οι ικανοί ως προς συγκεκριμένες δεξιότητες, ώστε να στελεχώσουν με επάρκεια μια άκρως ανταγωνιστική εργασιακή πυραμίδα.

Σε ένα τέτοιο εκπαιδευτικό πλαίσιο φαίνεται να μη μπορούν να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες από την κοινότητα του σχολείου. Η επίδοση και η αποδοτικότητα δεν αφήνει χώρο στις ανθρώπινες σχέσεις, διότι ο συνδυασμός της αγοράς και των εκτελεστικών μεταρρυθμίσεων επηρεάζει βαθειά τόσο την πρακτική της διδασκαλίας όσο και την ψυχή του δασκάλου. Οι εκπαιδευτικοί κατά κανόνα εγκλωβίζονται σε τυποποιημένες διαδικασίες και οι μαθητές, όταν δεν αδιαφορούν, αναλώνονται στην προσδοκία της σχολικής επιτυχίας, που συχνά δεν έχει σχέση με τη μόρφωση. Οι δυνατότητες για ανάληψη πρωτοβουλιών από τους εκπαιδευτικούς σε ένα τέτοιο πλαίσιο φαίνονται ελάχιστες. Καθώς μάλιστα οι εκπαιδευτικοί υποχρεώνονται να εστιάσουν στα τεχνικά στοιχεία της εργασίας τους, απομακρύνονται όλο και περισσότερο όχι μόνο από τους μαθητές και τις μαθήτριές τους αλλά και από τους/τις άλλους/ες εκπαιδευτικούς και την προοπτική της αναζήτησης εναλλακτικών δράσεων, που θα μπορούσαν να αλλάξουν την κουλτούρα ενός αδιάφορου για όλους σχολείου. Για αυτό και οι εξαιρέσεις φαντάζουν πολύ ξεχωριστές και ιδιαίτερα καινοτόμες.

Ίσως για αυτούς ακριβώς τους λόγους οι πρώτες κινήσεις της νέας πολιτικής ηγεσίας, συμβολικές θα λέγαμε, να μαρτυρούν την αγωνία αλλά και τη διάθεση αντίστασης απέναντι σε μια πολιτική που φυσικοποιείται καθώς προβάλλεται ως η μόνη δυνατή στις διαμορφούμενες – από ποιον; – συνθήκες παγκοσμίως. Η κατάργηση της τράπεζας θεμάτων και της κούρσας των αλλεπάλληλων εξετάσεων, η υπονόμευση μιας κακοφορμισμένης «αριστείας», ακόμη και η αναφορά στον παραδοσιακό μαυρο-πίνακα, που μας θυμίζει ότι η εκπαιδευτική διαδικασία είναι μια ανθρώπινη συνάντηση εκπαιδευτικού και εκπαιδευομένων και αμφισβητεί την επιβαλλόμενη παντοδυναμία των εργαλείων και την θεοποίηση της χρηστικότητας, αποτελούν ενδιαφέροντα δείγματα γραφής. Το ίδιο και η ενδυνάμωση της φωνής των εκπαιδευτικών με τη δυνατότητά τους να έχουν λόγο στην επιλογή του διευθυντή. Ακόμη  το κείμενο με το οποίο ο ίδιος ο Υπουργός απευθυνόμενος στους μαθητές νοηματοδοτούσε όχι μόνο την ίδια την επανάσταση αλλά και την επέτειό της στη σύγχρονη ιστορική συγκυρία και η άμεση συσχέτιση του σχολείου με τον πολιτισμό μαρτυρούν έναν εναλλακτικό εκπαιδευτικό αλλά και αξιακό λόγο. Λιγότερο τεχνοκρατικό και πιο αναστοχαστικό.

Επιλογές που δείχνουν μια διάθεση, η οποία ωστόσο πρέπει να μεταφραστεί και σε δράση. Δράση και όχι αναδίπλωση και επαναφορά σε παλαιότερες πρακτικές, έστω και προσωρινά. Δράση που θα σημάνει και τομή σε καίρια ζητήματα που ορίζουν το σύγχρονο εκπαιδευτικό πλαίσιο και θα αλλάξουν δομικά το σχολείο. Δράση όχι άμεση αλλά στοχαστική και με προοπτική. Απαιτούνται ζυγισμένα μικρά βήματα.

Και σε αυτή την προοπτική δύο φαίνεται να είναι τα πιο σοβαρά προσκόμματα.

Ο παγκόσμιος λόγος για την εκπαίδευση, που, όπως περιγράφηκε συνοπτικά,  είναι ελεγκτικός και δραστικά περιοριστικός, απόρροια της παλινόρθωσης της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας και της πρακτικής της ανταγωνιστικής αποδοτικότητας. Και δυστυχώς ο λόγος αυτός φυσικοποιημένος φαίνεται να αναπαράγεται ποικιλοτρόπως στη χώρα μας από πολιτικά κόμματα, αλλά και από φορείς, επιστημονικές ενώσεις, επαγγελματικές ομάδες, από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τους ποικιλώνυμους φορείς εξουσίας σε όλα τα πεδία της πολιτικής, κοινωνικής και εκπαιδευτικής ιεραρχίας. Η αναφορά στα ευρωπαϊκά συστήματα προβάλλεται ως το βασικό επιχείρημα αμφισβήτησης της όποιας εναλλακτικής πρότασης. Θαρρείς πως οι ευρωπαϊκές επιλογές είναι φυσικές και πολιτικά ουδέτερες. Σαν να μη λαμβάνουμε υπόψη μας ότι ιστορικά η αντίσταση στις κυρίαρχες ευρωπαϊκές πρακτικές σε ποικίλα πεδία οδήγησε σε αναμορφώσεις και εναλλακτικές επιλογές, από τις οποίες προέκυψε η νέα κάθε φορά συνθήκη, που έδινε νέα πνοή και στο σχολείο.

Το δεύτερο είναι η συντεχνιακή λογική, στην οποία εγκλωβίστηκε σε αρκετές  περιπτώσεις ο λόγος της κυβερνώσας παράταξης, όταν ήταν αντιπολιτευτικός. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο ταυτίστηκε με τον λόγο της άρνησης, της στασιμότητας, των κεκτημένων ανεξάρτητα από τη δυναμική που μπορεί να αναπτύσσεται στο διάλογο με τις διαμορφούμενες κάθε φορά συνθήκες. Και είναι ίσως περισσότερο από ποτέ αναγκαίος, έστω και εάν φαντάζει δύσκολος ο απεγκλωβισμός από τον άκαμπτο αντίπαλο λόγο, ώστε να αναζητηθούν συνθέσεις και νέες προοπτικές σε μια δυναμική αναστοχαστική πορεία, που θα σημάνει και επαναπροσδιορισμό θέσεων, ευελιξία και ένα ανοικτό πλαίσιο  αναμορφώσεων χωρίς ιδεολογικές εμμονές και αγκυλώσεις.

Για να υπερβούμε και τα δυο αυτά σοβαρά προσκόμματα δεν χρειάζονται ούτε κραυγές, ούτε καταγγελτικά συνθήματα, ούτε άμεσες κυβερνητικές παρεμβάσεις με τη μορφή διαταγμάτων ή νομοθετικών ρυθμίσεων. Γιατί ούτε η ρητορεία, ούτε οι επιβαλλόμενες θεσμικές ρυθμίσεις μπορούν να δημιουργήσουν ρήγματα σε παγιωμένες αντιλήψεις και πρακτικές και να μας ενδυναμώσουν απέναντι σε φυσικοποιημένες επιβολές  και μάλιστα τόσο ισχυρές. Χρειάζεται περίσκεψη και μακρόπνοος σχεδιασμός, που θα μας επιτρέψει μέσα από συλλογικές αναζητήσεις να προκρίνουμε λύσεις με επιχειρήματα και δοκιμασμένες εναλλακτικές επιλογές. Θα μας δώσει και τη δύναμη αλλά και τα όπλα για να αντισταθούμε και να αναζητήσουμε ένα νέο ανθρωπιστικό ιδεώδες, ώστε να αντιπροτείνουμε στην πνευματοκτόνο προσαρμοστικότητα στην αγορά την δραστική και επινοητική παρέμβαση, που θα δείχνει έναν άλλο δρόμο.

Μια τέτοια προοπτική μπορεί ίσως να διαμορφώσει και όραμα και προσδοκίες για ένα διαφορετικό σχολείο. Ένα όραμα βέβαια, που ως μη αυτονόητο θα προβληματοποιείται διαρκώς, χωρίς να εκφυλίζεται μέσα από τυποποιημένες «ορθολογικές» διαδικασίες ούτε να υπονομεύεται από αποδομιστικές προσεγγίσεις, που θα μπορούσαν να αφήσουν το σχολείο ανυπεράσπιστο απέναντι σε πολιτικές και οικονομικές επιβουλές μιας παγκοσμιοποιημένης αγοράς.

Βασίλης Τσάφος

Επίκουρος καθηγητής

ΤΕΑΠΗ – ΕΚΠΑ

πηγή: alfavita

ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΙ! ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΕ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ

Θέμης Κοτσιφάκης:
ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΕ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΜΕ ΣΤΟ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΜΕ ΑΙΤΗΜΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΝΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΤΩΡΑ ΑΜΕΣΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ 200 ΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΟΤΙ ΔΕΝ ΘΑ ΑΠΟΛΥΘΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ.
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΝΩ ΠΑΡΑΔΕΧΕΤΑΙ ΟΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ 200 ΚΕΝΕΣ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕ ΙΕΚ ΣΕΚ, ΜΑΣ ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ ΣΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΔΙΟΙΚ.ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ. ΕΠΕΙΔΗ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΔΕΧΟΜΑΣΤΕ ΤΗΝ ΚΟΡΟΙΔΙΑ, ΖΗΤΑΜΕ ΤΩΡΑ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΘΕΣΕΩΝ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΜΙΑ ΑΠΟΛΥΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ.

ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΜΕΝΟΙ,
ΜΑΡΟΥΣΙ 13-3-14